Chắc hẳn với những fan hâm mộ bóng đá, anh em đã từng nghe đến thuật ngữ tiki taka trong các trận đấu của Barcelona dưới thời Pep Guardiola hay đội tuyển Tây Ban Nha trong những năm 2008. Các bình luận viên thường xuyên sử dụng thuật ngữ này để nói về lối chơi của hai đội bóng này. Hơn thế nữa, mỗi khi anh em được thưởng thức một pha bóng hay, ban bật ngắn nhỏ anh em sẽ gắn ngay cho nó cái tên “tiki taka”. Vậy chính xác tiki taka là gì? Lối chơi tiki taka lợi hại đến như thế nào? Bài viết này, Bongdaso.com.vn sẽ cùng anh em tìm hiểu sâu hơn về chiến thuật chơi bóng kinh điển này.
1 - Tiki taka là gì?
bongdaso
Tiki taka là gì? Tiki taka là tên một hệ thống chiến thuật trong bóng đá. Tiki taka là cụm từ được dịch ra theo cách đọc của anh em Việt Nam chúng ta, trên thực tế nó được bắt nguồn từ tiếng Tây ban Nha. Phiên âm chính xác của cụm từ này là Tiqui-Taca.
Xét về mặt ngữ nghĩa, Tiqui-taca được tạo thành bằng cách ghép 2 từ: Tiki (Tiqui) nghĩa là chuyền, còn Taka (Taca) nghĩa là chạy. Với định nghĩa chuyền và chạy, anh em có thể phần nào hiểu được cách vận hành chiến thuật Tiki taka.
bongdaso
Tiki nghĩa là chuyền, Taka nghĩa là chạy
Để giúp anh em hiểu được Tiki taka là gì một cách đơn giản nhất thì có thể hiểu như thế này, tiki taka là chiến thuật lấy tôn chỉ giành quyền kiểm soát bóng làm tôn quyết, các cầu thủ để thực hiện chiến thuật này phải chuyền bóng với cự ly ngắn và trung bình, vừa di chuyển vừa chuyền bóng và chạy chỗ liên tục.
Hai yếu tố trên kết hợp lại tạo ra thế trận kiểm soát bóng triệt để khiến đối phương phải khiếp sợ vì không thể chạm được vào bóng, chứ chưa nói đến việc có bóng dể triển khai tấn công. Bởi vậy chiến thuật này rất được người hâm mộ bóng đá yêu thích vì lối chơi sexy vị nghệ thuật của nó.
Trên lý thuyết là vậy nhưng không có nghĩa, Tiki taka dễ sử dụng, lối chơi tiki taka yêu cầu rất lớn nằm ở cá nhân cầu thủ trong đội bóng, họ phải là những chuyên gia kiểm soát bóng và thực hiện những đường chuyền với độ chính xác cực cao cùng việc di chuyển và phối hợp với nhau nhịp nhàng, cường độ vận động và thể lực vì thế đòi hỏi rất lớn.
Trong lịch sử bóng đá, Tây Ban Nha và Barca là hai đội bóng thành công nhất khi vận hành chiến thuật tiki taka ảo diệu, tạo nên giai đoạn cực thịnh vĩ đại nhất trong lịch sử của 2 đội bóng.
2 - Nguồn gốc và lịch sử ra đời của Tiki taka
bongdaso
Để anh em dễ dàng nắm bắt được khái niệm tiki taka là gì? thì trước tiên chúng ta phải nói đến vì sao chiến thuật này được đặt tên là tiki taka.
Thực tế tên gọi “Tiki taka” không bắt nguồn từ một cầu thủ hay một huấn luyện viên bóng đá mà nó được gọi tên lần đầu tiên bởi Andres Montes – một chuyên gia bóng đá kiêm bình luận viên giải bóng đá Tây Ban Nha. Montes được cho đã nghĩ ra thuật ngữ “tiki taka” này dựa trên sự liên tưởng giữa tiếng tích tắc của đồng hồ với những pha ban bật đan lác nhịp nhàng của các cầu thủ. Và sau một thời gian, thuật ngữ tiki taka dần dần được sử dụng rộng rãi và được giới mộ điệu ghi nhận cho đến ngày nay. Andres Montes đã qua đời vào năm 2009.
2.1 - Luis Aragones – cha đẻ của triết lý Tiki taka
bongdaso
Cố HLV Luis Aragones được coi là “cha đẻ” của triết lý bóng đá tiki taka. Bốn năm trước khi Pep Guardiola trở thành huấn luận viên nổi tiếng nhất thế giới khi cùng đế chế Barca thống trị toàn cõi châu Âu, chính chiến lược gia Aragones đã đưa phong cách Tiki Taka vào bóng đá.
bongdaso
Luis Aragones người thay đổi bóng đá Tây Ban Nha với tiki taka
Nhiều người đã đặt câu hỏi về khả năng cầm quân của Aragones khi ban đầu ông đảm nhận cương vị huấn luyện viên trưởng của đội tuyển quốc gia Tây Ban Nha. Người ta lo ngại rằng ông sẽ biến đội hình của những chú bò tót thành những cầu thủ thiên về sức mạnh, tranh chấp hơn là những cầu thủ chơi thứ bóng đá đẹp, hấp dẫn. Bởi những đội bóng mà Aragones huấn luyện trước đó luôn thành công nhờ lối chơi lăn xả, mạnh mẽ.
Aragones bắt đầu triển khai chiến thuật tiki-taka khi dẫn dắt đội tuyển Tây Ban Nha vào đầu những năm 2004. Sau khi bị loại sớm tại vòng chung kết World Cup 2006, ông đã thực hiện cuộc cách mạng đối với bóng đá TBN và áp dụng lối chơi tiki taka cho đội bóng. Ngôi vương Euro 2008 của Tây Ban Nha là đỉnh cao trong sự nghiệp cầm quân của Aragones khi sử dụng trường phái tiki taka.
2.2 - Pep Guardiola – Vị chiến lược gia thành công nhất với lối chơi Tiki taka
bongdaso
bongdaso
Pep Guardiola bộ óc thiên tài xây dựng lối đá Tiki taka vĩ đại cùng Barca
Lối đá tiki taka là gì? Nhiều giải thuyết cho rằng tiki taka là phiên bản gần tương tự khái niệm bóng đá tổng lực của Hà Lan do Johan Cruyff sáng lập.
Năm 1988, huyền thoại Johan Cruyff bắt đầu làm công việc huấn luyện tại Barcelona. Tại đây, ông đã thổi vào đội chủ sân Camp Nou một phong cách chơi bóng là sự kết hợp hài hòa giữa bóng đá tấn công tổng lực của người Hà Lan và lối đá ban bật ngắn nhỏ nhuyễn của người Tây Ban Nha.
Có nhiều điểm tương đồng giữa tiki taka và bóng đá tổng lực nhưng một trong những điểm khác biệt lớn nhất của hai phong cách chơi bóng này là lối đá Tiki Taka giải quyết được hạn chế rất lớn về mặt thể lực của cầu thủ so với bóng đá tổng lực.
Mặc dù cha đẻ của Tiki Taka có là Johan Cruyff hay Luis Aragones, nhưng chính huấn luyện viên Pep Guardiola mới là người đã phát triển và nâng tầm lối đá Tiki Taka lên đỉnh cao thế giới. Trong giai đoạn từ 2008 đến 2012, Pep Guardiola đã kế thừa và phát triển trường phái tiki taka để tạo nên thời kì hoàng kim của gã khổng lồ xứ Catalan.
3 - Những điểm đặc trưng của lối đá tiki taka
bongdaso
- Giữ bóng trong sân càng lâu càng tốt, tăng khả năng kiểm soát bóng tối đa.
- Không cho đối thủ chơi bóng, khiến đối thủ không có bóng để tấn công.
- Lấy tấn công làm phòng thủ, nếu đối thủ có bóng nhanh chóng áp sát giành lại quyền kiểm soát bóng trong thời gian ngắn nhất.
- Khả năng xử lý bóng thượng thừa, tung ra những đường chuyền quyết đinh.
- Khả năng di chuyển linh hoạt và giữ cự ly đội hình cực kì tốt.
4 - Yêu cầu đối với cầu thủ để triển khai lối đá tiki taka
bongdaso
- Chuyền bóng một chạm nhanh và cực kì chính xác.
- Tất cả cầu thủ trên sân ngay cả hậu vệ hay thủ môn có kỹ thuật cá nhân điêu luyện, xử lý bóng tốt.
- Nhãn quan chiến thuật sắc bén để tìm kiếm không gian và tung ra đường chuyền.
- Di chuyển linh hoạt và liên tục, phối hợp đồng bộ với tập thể, cần thể lực tốt.
Rõ ràng tiki taka là lối chơi cực kì hấp dẫn và có yêu cầu rất cao với các cầu thủ. Phần tiếp theo Bongdaso.com.vn Live sẽ giúp anh em tìm hiểu cách vận hành của lối đá tika là gì?
5 - Cách vận hành lối chơi Tiki taka
bongdaso
5.1 - Sơ đồ chiến thuật
bongdaso
Khi một đội bóng triển khai lối đá tiki taka, sơ đồ chiến thuật thường được sử dụng là 4-3-3. Barca trong những năm tháng dưới sự dẫn dắt của Guardiola thường xuyên sử dụng đội hình này trong các trận đấu của họ. Bên cạnh cách bố trí đội hình nói trên, lối chơi Tiki Taka cũng được sử dụng trên nhiều nền tảng đội hình khác nhau như 3-4-3 và 4-1-2-3, tùy thuộc vào mục tiêu và ý đồ triển khai của các huấn luyện viên.
Lối đá này cần phải tấn công nhanh, chính xác trong khi vẫn giữ cự ly đội hình để tổ chức phòng ngự. Các cầu thủ trên sân phải có kỹ thuật điêu luyện, có khả năng thoát pressing, luân chuyển quả bóng tịnh tiến lên trên và chuyền bóng cực kì chính xác. Sự hiệu quả của lối chơi này là sự ứng biến và di chuyển linh hoạt của các cầu thủ trên sân, tạo nên độ biến ảo rất lớn.
5.2 - Khả năng di chuyển và chuyền bóng
bongdaso
bongdaso
Messi – Iniesta – Xavi những cá nhân kiệt xuất để tạo nên thành công của tiki taka
Tiki taka yêu cầu chuyền một hoặc hai chạm rất nhanh.
Đôi khi nó chỉ đơn thuần là một đường chuyền đập nhả qua lại của các cầu thủ trông có vẻ như chẳng có mục đích gì. Đôi khi có thể khiến các cầu thủ đối phương mệt mỏi vì họ không thể không đuổi theo quả bóng. Trên thực tế, đó là cách thức ru ngủ và làm hao mòn thể lực đối phương để chuẩn bị tung ra cú đấm quyết định.
Tần suất di chuyển của các cầu thủ khi sử dụng chiến thuật tiki taka cũng rất đáng nể. Khi không có bóng, họ liên tục di chuyển để duy trì cự ly ngắn nhất và tạo điều kiện thuận lợi cho đồng đội luân chuyển bóng.
Việc chuyền bóng qua lại khiến đối thủ rất ức chế vì không có bóng để chơi và khi bóng tiến đến gần vòng cấm, đội bóng này sẽ bắt ngờ tăng tốc và thực hiện những cú chọc khe chết chóc xé toang hàng phòng ngự của đối phương để đặt các cầu thủ vào vị trí thuận lợi để ghi bàn.
5.3 - Khả năng kiểm soát bóng và nguyên tắc 6s
bongdaso
bongdaso
Barca là đội bóng thành công nhất lịch sử với lối đá tiki taka
Cựu cầu thủ Barcelona, Eidur Gudjohnsen đã từng nhắc đến “nguyên tắc sáu giây” khi chơi bóng dưới sự dẫn dắt của Pep Guardiola trong cách vận hành tiki taka là gì. Nguyên tắc này quy định rằng các cầu thủ Barcelona phải thu hồi bóng trong vòng sáu giây sau khi để mất bóng. Chỉ được phép cho đối thủ chuyền tối đa ba đường chuyền trong suốt quá trình đó, cho thấy khung thành của Barcelona sẽ được bảo vệ tối đa.
Nếu không thể giành lại bóng, các cầu thủ sẽ nổ lực áp sát 1: 1 để giành lại quyền sở hữu bóng. Các cầu thủ sẽ di chuyển hỗ trợ lẫn nhau để bao vây tạo lợi thế với cầu thủ đối phương rồi dễ dàng giành lại bóng.
Với triết lí Tiki taka, anh em có thể nói vui là kiểm soát bóng đến chết, đơn cử có những trận đấu của Barca họ sở hữu lên đến 90% thời lượng kiểm soát bóng khiến đối phương không thể có bóng để phản công. Đây là cách mà các chuyên gia bóng đá vẫn hay gọi là “lấy tấn công làm phòng thủ”.
6 - Lời kết
bongdaso
Bongdaso.com.vn TV hy vọng bây giờ anh em đã hiểu rõ về Tiki taka là gì dựa trên những thông tin được cung cấp ở trên. Lối chơi này vẫn được các HLV khá ưa chuộng vì nó là sự bổ sung lý tưởng cho lối chơi pressing chủ đạo. Nhưng bóng đá sẽ không ngừng phát triển để trở nên hoàn thiện hơn.
Có rất nhiều chiến thuật bóng đá tuyệt vời, bên cạnh trường phái Tiki taka còn có thể kể đến các trường phái chiến thuật khác như Catenaccio, Gegenpressing,…. Nếu anh em muốn khám phá thêm nhiều thông tin giá trị, vui lòng truy cập Bongdaso.com.vn để cập nhật những kiến thức bóng đá bổ ích.
Trên đây là những tổng hợp "Tiki taka là gì và chi tiết lối đá Tiki Taka đến từ đâu?" của BongDaSo. Nếu bạn thấy blog bóng đá thú vị hãy luôn theo dõi và đón đọc các bài viết mới của chúng tôi trên website: www.bongdaso.com.vn
Xin chân thành cảm ơn quý vị. Mong rằng Bongdaso.com.vn luôn là địa chỉ tin cậy và yêu thích của bạn mỗi khi đọc tin tức về bóng đá!